شیر و فرآورده‌های لبنی به عنوان غذاهایی با میزان بالای مواد مغذی شناخته شده‌اند؛ به همین دلیل است که سال‌‌ها متخصصان تغذیه مصرف روزانه محصولات لبنی را توصیه می‌کنند. با این حال، شواهد علمی در مورد سالم یا مضر بودن لبنیات متفاوت هستند و این تفاوت باعث شده تا نتوانیم به طور قطعی درباره مصرف یا عدم مصرف شیر و انواع لبنیات تصمیم‌گیری کنیم. با توجه به اینکه بیش از نیمی از جمعیت جهان در هضم لبنیات مشکل دارند، ممکن است برایتان سوال باشد که آیا باید به مصرف آن‌ها ادامه دهید یا خیر. در این مقاله نگاهی به خواص و مضرات لبنیات داشته و چگونگی تأثیر آن بر سلامتی را بررسی می‌کنیم.
ارزش تغذیه‌ای محصولات لبنی
همانطور که قبلا ذکر شد، شیر و فرآورده‌های لبنی غذاهای غنی از مواد مغذی هستند که فواید تغذیه‌ای زیادی را به همراه دارند. در واقع، شیر حاوی 18 ماده از 22 ماده مغذی ضروری برای بدن، از جمله ویتامین‌ها، مواد معدنی، پروبیوتیک‌ها و آنتی اکسیدان‌ها است.
یک پیمانه شیر حاوی:
کالری: 146
پروتئین: 8 گرم
چربی: 8 گرم
کربوهیدرات: 11 گرم
ویتامین ب 12: 55 درصد از نیاز روزانه بدن
کلسیم: 23 درصد از نیاز روزانه بدن
فسفر: 20 درصد از نیاز روزانه بدن
ویتامین د: 13 درصد از نیاز روزانه بدن
پتاسیم: 8 درصد از نیاز روزانه بدن
همچنین، شیر مقادیر خوبی از نیاز بدن به ویتامین A، سلنیوم، روی و منیزیم را نیز تامین می‌کند. برای آشنایی بیشتر با مواد مغذی موجود در لبنیات و نقش این محصولات در رژیم غذایی می‌توانید مقاله «شیر و لبنیات در هرم غذایی» را در وبلاگ ویرا بخوانید.
اجزای چرب شیر به رژیم غذایی و سلامتی حیوانی که از آن می‌آید بستگی دارد. چربی لبنیات بسیار پیچیده است و شامل صدها اسید چرب است. بسیاری از آن‌ها زیست فعال هستند، به این معنی که اثرات مفیدی بر بدن شما دارند. به عنوان مثال، تحقیقات نشان می‌دهد که شیر گاوهایی که در مرتع پرورش پیدا کردند، ممکن است تا 92 درصد اسیدهای چرب امگا 3 و 94 درصد اسید لینولئیک کونژوگه (CLA) بیشتری نسبت به شیر گاوهای پرورش یافته معمولی داشته باشد.
به خاطر داشته باشید که محصولات لبنی پرچرب مانند برخی از پنیرها، بستنی و محصولات غنی شده، دارای ترکیبات مغذی بسیار متفاوتی نسبت به شیر هستند. همچنین، لبنیات کم چرب یا بدون چربی فاقد اکثر یا تمام چربی‌های سالم شیر هستند. یکی دیگر از مواد مغذی مهم در لبنیات «لاکتوز» است که نوع اصلی کربوهیدرات موجود در شیر همه پستانداران است. شیر گاو و گوسفند حاوی حدود 5٪ لاکتوز است.
نقش اصلی لاکتوز در شیر، تامین انرژی است. همچنین دارای اثر پروبیوتیک است، به این معنی که رشد باکتری‌های مفید روده شما را تقویت می‌کند. وجود لاکتوز را می‌توان از خواص و مضرات لبنیات، خصوصا شیر، دانست؛ چرا که افراد بسیاری در دنیا دچار مشکل عدم تحمل لاکتوز هستند. در صورتی که دچار این مشکل هستید بهتر است برای مصرف مواد غذایی جایگزین با دکتر تغذیه مشورت کنید.
خواص لبنیات و تاثیر آن بر سلامتی
طبق تحقیقات متعدد صورت گرفته در مراکز تحقیقاتی معتبر آمریکا، مصرف لبنیات مزایای مهمی دارد که در ادامه بررسی می‌کنیم. با این وجود، در صورتی که شما دچار مشکل عدم تحمل لاکتوز بوده و یا گیاه‌خوار هستید، بهتر است از مواد غذایی جایگزین لبنیات در رژیم غذایی خود استفاده کنید.
تقویت استخوان‌ها
همانطور که می‌دانید لبنیات بهترین منبع کلسیم در رژیم غذایی انسان است. بنابراین مصرف لبنیات فواید زیادی برای سلامت استخوان‌ها دارد. توصیه می‌شود که روزانه ۲ تا ۳ وعده لبنیات مصرف کنید تا کلسیم کافی برای استحکام استخوان‌ها را دریافت کنید.
شواهد نشان می‌دهد که لبنیات تراکم استخوان را بهبود می‌بخشد و خطر ابتلا به پوکی استخوان و احتمال شکستگی استخوان‌ها در افراد مسن را کاهش می‌دهد. با این وجود، لبنیات تنها منبع غذایی مهم برای دریافت کلسیم مورد نیاز بدن نیست. منابع غیر لبنی کلسیم عبارتند از کلم پیچ، سبزیجات برگدار، حبوبات و مکمل‌های کلسیم که می‌توانید به عنوان جایگزین لبنیات یا در کنار آن‌ها در رژیم غذایی خود بگنجانید.
با این حال، تحقیقات نشان می‌دهد که کلسیم تنها ماده مغذی و موثر لبنیات برای سلامت استخوان‌ها نیست. لبنیات همچنین منبع خوبی از پروتئین و فسفر هستند که برای رسیدن به حداکثر تراکم استخوانی در دوران رشد و جلوگیری از تحلیل استخوان ناشی از افزایش سن به آن‌ها نیاز دارید.
کاهش خطر چاقی و ابتلا به دیابت نوع 2
مصرف محصولات لبنی با اثرات متفاوتی بر وزن بدن همراه است. شواهد نشان می‌دهد که مصرف محصولات لبنی به ویژه زمانی که با یک رژیم غذایی کم کالری همراه شود ممکن است منجر به کاهش توده چربی و افزایش تناسب بدن شود.
مصرف انواع مختلف ماست (از جمله ماست معمولی، کم چرب، پرچرب و یونانی) با پیشگیری از خطر ابتلا به چاقی، فشار خون بالا، و سطوح بالای قند خون و تری گلیسیرید در بدن ارتباط مستقیم دارد. برخی شواهد همچنین نشان می‌دهد که برخی از محصولات لبنی ممکن است خطر ابتلا به دیابت را نیز کاهش دهند. با این حال، مطالعات مختلف نتایج متفاوتی را نشان داده‌اند. تحقیقات نشان می‌دهد که در حالی که ماست ممکن است خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را کاهش دهد، ارتباط بین سایر محصولات لبنی و خطر دیابت متناقض و غیر قابل اثبات است. علت تاثیر ماست بر دیابت، وجود موادی مثل پروتئین آب پنیر عنوان شده است که به دلیل تأثیر مثبت آن بر تولید انسولین، دارای خواص کاهش قند خون است.
علاوه بر این، پروبیوتیک‌های موجود در ماست از طریق مکانیسم‌هایی که اندام‌ها و سیستم‌های متعددی را درگیر می‌کنند، از مغز گرفته تا سیستم ایمنی و روده، نقش کلیدی در مدیریت سطح قند خون دارند.
کاهش خطر ابتلا به بیماری قلبی
دستورالعمل های رژیم غذایی فعلی، انتخاب محصولات لبنی کم چرب را برای محدود کردن مصرف چربی اشباع شده و کاهش خطر بیماری قلبی توصیه می‌کنند. با این حال، تحقیقات اخیر نشان می‌دهند که چربی اشباع شده از لبنیات ممکن است در مقایسه با چربی اشباع شده گوشت اثرات مضری بر سلامت قلب نداشته باشد. این موضوع به این دلیل است که لبنیات و گوشت دارای اسیدهای چرب متفاوتی هستند.برخلاف گوشت که دارای اسیدهای چرب با زنجیره بلند است، لبنیات دارای نسبت بیشتری از اسیدهای چرب با زنجیره کوتاه و متوسط هستند. اسیدهای چرب با زنجیره کوتاه و متوسط به طور متفاوتی بر سلامت قلب تأثیر می‌گذارند و حتی ممکن است فوایدی نیز داشته باشند.
محصولات تخمیری و دارای پروبیوتیک مثل ماست و کفیر فواید سلامتی زیادی برای بدن دارند. تحقیقات نشان می‌دهد که مصرف این نوع از لبنیات با کاهش سطح کلسترول LDL (بد) و کاهش خطر ابتلا به فشار خون و بیماری قلبی مرتبط است. با این وجود، در مقالات مرتبط با خواص و مضرات لبنیات هیچ شواهد ثابتی در مورد اینکه آیا چربی لبنیات به طور مستقیم به سلامت قلب کمک می‌کند یا مانع آن می شود وجود ندارد، و جامعه علمی در این مورد اختلاف نظر دارد.
مصرف لبنیات، انتخابی سالم یا مضر
مصرف روزانه لبنیات در عین حال که فواید بسیاری برای سلامت انسان دارد، می‌تواند نسبت به شرایط بدنی و رژیم غذایی هر فرد اثر متفاوتی داشته باشد. در این مقاله، برخی از مهم‌ترین خواص و مضرات لبنیات را بررسی کردیم که بهتر است پس از مشورت با دکتر تغذیه و بررسی وضعیت سلامتی خود در رابطه با مصرف یا عدم مصرف این دسته از مواد غذایی تصمیم‌گیری کنید.
با تحقیقاتی که تیم ویرا بر روی شیر و لبنیات انجام داده است، سعی بر این داریم تا این مواد غذایی مهم را که در هرم غذایی بسیار حائز اهمیت هستند، به وسیله بسته بندی هوشمند به دست مصرف کنندگان عزیز برسانیم. هدف از این کار این است که سلامت شیر و لبنیات را با استفاده از برچسب هوشمند ویرا که شرایط نگهداری را به صورت لحظه‌ای و دقیق از زمان تولید تا مصرف پایش می‌کند، تضمین کنیم.
منبع: healthline.com