اگر از دست دادن و هدررفت مواد غذایی، یک کشور بود، سومین منبع بزرگ انتشار گازهای گلخانه ای بود!
هدررفت مواد غذایی، سیستم‌های مدیریت پسماند را سنگین می‌کند، ناامنی غذایی را افزایش می‌دهد و سهم عمده‌ای در مشکلات جهانی مانند تغییرات آب و هوایی، از دست دادن تنوع زیستی و آلودگی دارد.
بر اساس گزارش سازمان ملل، سالانه حدود 931 میلیون تن مواد غذایی هدر می‌رود که بین 8 تا 10 درصد از انتشار کربن جهانی به محصولات مصرف نشده مربوط می‌شود.
بر اساس گزارش شاخص ضایعات غذایی، برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد (UNEP) در سال 2021، حدود 17 درصد از تولید جهانی غذا ممکن است هدر رود که 61 درصد از این زباله‌ها از خانواده‌ها، 26 درصد از خدمات غذایی و 13 درصد از خرده فروشی‌ها تامین می‌شود.
بنابراین کاهش ضایعات مواد غذایی در همه سطوح – مصرف کننده و خانگی – می‌تواند مزایای زیست محیطی، اجتماعی و اقتصادی قابل توجهی داشته باشد. این جاه طلبی در هدف توسعه پایدار سازمان ملل متحد (SDG) 12.3 گنجانده شده است که کشورها را متعهد می‌کند تا سرانه ضایعات غذایی جهانی را در سطح خرده فروشی و مصرف کننده تا سال 2030 به نصف کاهش دهند.
مشکل هدررفت مواد غذایی بدتر از آن چیزی است که قبلا تصور می‌شد!
شاخص ضایعات غذایی اولین مورد در نوع خود است که مقیاس این مشکل را برجسته می‌کند. با این حال، این گزارش نشان داد که سرانه هدررفت مواد غذایی خانگی در کشورهای پردرآمد، با درآمد متوسط به بالا و درآمد متوسط به پایین مشابه است. اطلاعاتی کافی در مورد افراد کم درآمد وجود نداشت.
در واقع، این نشان می‌دهد که ضایعات جهانی غذا می‌تواند بیش از دو برابر تخمین‌های قبلی باشد. مطالعات قبلی نشان داد که هدررفت مواد غذایی مصرفی به طور انحصاری در کشورهای توسعه یافته یک مشکل بوده و گمان می‌رود تلفات تولید، ذخیره سازی و حمل و نقل از مسائل خاصی در کشورهای در حال توسعه باشد.
ایجاد انگیزه در تحول سیستم غذایی
سازمان خواروبار و کشاورزی ملل متحد (فائو) تخمین می‌زند که 690 میلیون نفر در سال 2019 گرسنه بوده‌اند که این ارقام احتمالاً پس از کووید افزایش می‌یابد.
از آنجایی که ناامنی غذایی بر بسیاری از مردم در سراسر جهان تأثیر گذاشته است، تخمین زده می‌شود که از دست دادن و هدررفت مواد غذایی، سالانه 936 میلیارد دلار برای اقتصاد جهانی هزینه دارد.
به طور کلی سیستم‌های غذایی، 12 تریلیون دلار هزینه‌های بهداشتی، اقتصادی و زیست محیطی برای جامعه دارد که 20 درصد بیشتر از ارزش بازار سیستم‌های غذایی است.
این گزارش به تشریح این موضوع می‌پردازد که چگونه می‌توان به تغییر سیستم‌های غذایی، مانند هدف‌گذاری مجدد سرمایه‌گذاری و سیاست‌های عمومی، انگیزه داد.
طراحی مجدد مدل‌های کسب و کار، واداشتن سرمایه گذاران برای تعیین استانداردهای بالاتر برای شرکت‌ها و تشویق مصرف کنندگان برای تغییر تقاضا به سمت محصولات با مسئولیت اجتماعی‌تر مواردی است که می‌توان به آن اشاره کرد.
چگونه با مشکل هدررفت مواد غذایی مقابله کنیم؟
در سطح دولت، شاخص ضایعات غذایی، کشورها را تشویق می‌کند تا از روش خود برای اندازه گیری ضایعات مواد غذایی – در سطح خانگی، خدمات غذایی و خرده فروشی – برای هدایت استراتژی‌های ملی به منظور پیشگیری از ضایعات مواد غذایی و پیگیری پیشرفت به سمت اهداف 2030 استفاده کنند.
کسب و کارهای مرتبط با مواد غذایی مانند سوپرمارکت‌ها می‌توانند با حفظ کیفیت و ایمنی محصولات و با استفاده از کمترین انرژی ممکن، سهم خود را در جهت کاهش ضایعات انجام دهند.
به عنوان مثال، فناوری بسته بندی هوشمند می‌تواند برای نظارت بر دمای انبار و سطح انبار تولید کنندگان مواد غذایی، بهبود سیستم‌های کنترل شرایط نگهداری محصول در زمان حمل و نقل و فروش و همین‌طور پایش وضعیت سلامت محصولات غذایی به صورت لحظه‌ای، از زمان تولید تا مصرف مورد استفاده قرار گیرد.
اما موارد زیادی نیز وجود دارد که می‌توان در سطح مصرف‌کننده یا خانوار انجام داد. با پیشنهاد FAO راه‌هایی برای هدر دادن کمتر مواد غذایی، به عنوان مثال با اتخاذ یک رژیم غذایی سالم‌تر، خرید نیاز‌های ضروری و ذخیره‌سازی عاقلانه غذا انجام داد.
تفاوت بین «استفاده تا زمان فساد» و «بهترین زمان مصرف» در درک برچسب گذاری مواد غذایی نیز مفید است
«استفاده تا زمان فساد» به شما می‌گوید تا چه زمانی غذا برای خوردن بی‌خطر است، در حالی که «بهترین زمان مصرف» نشان می‌دهد که کیفیت غذا قبل از آن تاریخ بهترین است، اگرچه بعد از آن، هنوز هم بی‌خطر است.
مردم همچنین تشویق می‌شوند که بخش‌های کوچک‌تری مصرف کنند و غذاهای باقی‌مانده را دوست داشته باشند. بنابراین هر چیزی که باقی مانده است را می‌توان بعداً منجمد کرد یا به عنوان مواد تشکیل دهنده در وعده‌ای دیگر اضافه کرد.
هدررفت مواد غذایی نیز می‌توانند کمپوست شوند و مواد مغذی را به خاک برگردانند و ردپای کربن شما را کاهش دهند.
خرید محصولات محلی، مصرف‌کنندگان را قادر می‌سازد تا با کاهش فاصله تحویل، به مبارزه با آلودگی کمک کنند، در حالی که خوردن حداقل یک وعده غذایی غیر گوشتی در هفته نیز می‌تواند انتشار گازهای گلخانه‌ای مرتبط با دامداری را کاهش دهد.
از هر شش پیمانه شیر، هر سال یک پیمانه دور ریخته می‌شود!
بر اساس تحقیقات انجام شده در دانشگاه ادینبورگ برای گاردین (2018)، از هر شش پیمانه شیری که در سراسر جهان تولید می‌شود، یک پیمانه از بین یا هدر می‌رود و تاثیر بسزایی را در آمار هدررفت مواد غذایی دارد.
به گفته پروفسور پیتر الکساندر، یکی از اعضای آکادمی تازه تاسیس جهانی کشاورزی و امنیت غذایی، سالانه 16 درصد از محصولات لبنی – 116 میلیون تن – در سطح جهان از بین می‌رود یا دور ریخته می‌شود. او محاسبه کرد که خرده فروشان، توزیع کنندگان و مصرف کنندگان مسئول نیمی از این ضایعات هستند و سالانه حدود 60 میلیون تن لبنیات را دور می‌ریزند.
حدود 55 میلیون تن حتی قبل از رسیدن به فروشگاه – در حین تولید و توزیع – به دلیل فساد و ضایعات در مزرعه یا زمانی که شیر در حال توزیع و صادرات به خارج از کشور است، از بین می‌رود.
با این حال، برخی تحلیل‌گران بر این باورند که اگر ناکارآمدی‌های بیشتری مانند سیل بازارهای خارجی، استفاده از شیر به عنوان خوراک دام و مصرف بیش از حد در نظر گرفته شود، ارقام ضایعات لبنیات می‌تواند به 30 درصد برسد.
الکساندر گفت: “برای دستیابی به یک سیستم کارآمدتر و کاهش اثرات زیست محیطی ناشی از هدررفت مواد غذایی، ما باید راه‌هایی را برای کاهش همه این منابع تلفات در نظر بگیریم.” در بسیاری از کشورهای در حال توسعه، درصد شیر از دست رفته از مزرعه ای به انبار دیگر، به دلیل مشکلات در ذخیره سازی و حمل و نقل محصولات، بسیار بیشتر از کشورهای توسعه یافته اقتصادی است.
به عنوان مثال، طبق گفته سازمان خواروبار و کشاورزی ملل متحد (FAO)، 15 درصد شیر کشور عمان، در مقایسه با 0 درصد در کشور سوئد در سطح مزرعه از بین می‌رود.
در کشورهای توسعه یافته‌تر، مانند انگلستان، شیر و لبنیات در سطح خرده فروشی و مصرف کننده دور ریخته می‌شوند. بر اساس گزارش Wrap، نهاد کاهش ضایعات دولت بریتانیا، یک پنجم کل زباله‌های غذایی در بریتانیا، لبنیات است.
با وجود این، طبق گزارش وزارت کشاورزی ایالات متحده (USDA)، تولید لبنیات، در سراسر جهان به سرعت در حال رشد بوده است و بین سال‌های 2014 تا 2018، 6 درصد افزایش یافته است. بیشترین افزایش تولید در چین، هند، کانادا، هلند و ایرلند مشاهده می‌شود.